Gaia Data Release 2: een overzicht

Presentatie bij Vendelinus, Genk, 9 juni 2018

Transcript

1. Wetenschappelijke ruimtevaartplannen 2018 Bart Buelens, 13-1-2018 data release 2 Bart Buelens, 9/6/2018
2. Gaia feiten • ESA satelliet, lancering op 19-12-2013 • Massa 2030 kg • 4,3 m x 2,3 m • Zonnescherm/-panelen 10 m diameter • In L2 Langrange punt; 1,5 miljoen km v Aarde • Missie duur: 5 jaar, wellicht verlengd tot 2020
5. Doelen van Gaia • 3d kaart van Melkweg • Posities, bewegingen, snelheden • Temperatuur, kleur • Chemische samenstelling • Geschiedenis en vorming van Melkweg
6. Gaia waarnemingen • Observeert 1,7 miljard sterren • Ongeveer 1% van de Melkweg • Ook objecten in zonnestelsel en extragalactische objecten • Eén toestel, dus geen relatieve meetfouten • Vanuit de ruimte dus geen atmosferische storingen • Voorganger was Hipparcos (120 duizend sterren)
8. https://www.youtube.com/watch?v=WY2wpMJbzjI
9. Instrumenten • Gaia draait constant rond • Dubbele telescoop, 1-miljard pixel camera • Astrometrie: positie, afstand (parallax) en bewegingen • Fotometrie: kleuren (=> temperatuur en leeftijd) • Spectroscopie: radiele snelheid en chemische samenstelling
10. Gaia data releases DR1 DR2 Duur v waarnemingen 14 maanden 22 maanden datum 14/9/2016 25/4/2018 Pos. en helderheid 1,1 miljard 1,7 miljard Afstanden en snelheid 2 miljoen 1,3 miljard Kleur - 1,3 miljard Extra parameters: Temperatuur, lichtcurves, … - Voor specifieke objecten
12. GAIA DR2 RESULTATEN
13. https://www.esa.int/spaceinimages/Images/2018/04/Gaia_s_sky_in_colour2
14. https://www.youtube.com/watch?v=TrvTLK_XlNs
15. Observationeel HR diagram http://sci.esa.int/gaia/60198-gaia- hertzsprung-russell-diagram/
16. Witte dwergen Twee types http://sci.esa.int/gaia/60209- white-dwarfs-in-gaia-s- hertzsprung-russell-diagram/ Veel gevormd door ‘mergers’ https://arxiv.org/pdf/ 1805.01227.pdf
17. 14.099 asteroiden https://www.youtube.com/watch?v=KwWqS6mBHeA
18. Botsing in verleden • structuur van snelheden uit evenwicht • verstoord door externe invloed • vond plaats 300 tot 900 miljoen jaar geleden • botsing met dwergstelsel Sagittarius • https://arxiv.org/pdf/1804.10196.pdf
19. Rotatie Grote Magelhaense Wolk
20. Bolhopen in groepjes • Amina Helmi, Groningen • https://arxiv.org/abs/1804.09381 http://www.astro.rug.nl/~ahelmi/research/dr2-dggc
21. Exoplaneten • Verschillende methoden tegelijk – Transit fotometrie: dipjes in lichtcurves – Radiele snelheid: variates + en - – Astrometrisch: “wiebelende” posities
22. “Radius gap” bij ong. 1,9 aardstralen
23. Hubble constante • Cepheiden als standaarkaarsen • Calibratie mbv Gaia parallax • => Hubble const. H0 = 73,52 ± 1,62 kms−1Mpc−1 • HST: 73,24 ± 1,7 versus Planck: 66,93 ± 0,62 https://arxiv.org/abs/1804.10655