ateş yakacaklarını bilmiyorlardı. İlk insanların ateşi kontrol etmeyi yani ateş yakmayı bulmaları, dünya ve insanlık tarihinin en önemli keşfi olarak sayılabilir.
ile çiğ yemeklerden kaynaklanan hastalıklardan korunmuşlardır. Aydınlanma İnsanlar ateşin ışığı ile aydınlanma ihtiyacı gidermiş ve karanlıktan kurtulmuşlardır. Alet Yapımı Ateşi kullanarak metalleri eritip çeşitli aletler yapmışlardır.
olarak ısı etkisiyle yanıcı buhar veya gaz çıkarmakta ve oksijenle birleşmeleri sonucunda yanma olayı gelişmektedir. Moleküller arası çekim kuvveti fazladır.
ile önce buhar olur daha sonra yanar. Yanan kısım sıvının yüzeyindeki buharıdır. Örneğin benzin - 7 derecede buharlaşmaya başlar. Sıvı maddeler katı maddelere göre daha kolay ve hızlı yanarlar. Sıvı yanıcı maddelerin çoğunluğunun buharı( benzin, mazot, tiner, vb.) havadan ağırdır.
hemen hiç sıkıştırılamadığı halde gaz halindeki maddeler gazın basıncına göre dayanabilecek güçteki kaplarda sıkıştırılıp gevşetilebilirler. Genellikle gaz halindeki yanıcı maddeler diğer yanıcı maddelere oranla daha kolay ve daha hızlı yanarlar. Büyük kütleler halinde oksijenle ilişkiye geçtikleri anda yanmaları patlama biçiminde olur. Yanıcı Madde
Ancak yakıcı madde olarak sadece oksijen bilinmektedir. Hava bir gaz karışımıdır. Bileşiminde şu gazlar bulunmaktadır. Azot% 78,1 Oksijen% 20,9 Argon% 0,93 Karbondioksit% 0,03 O2 Yanma olayının gerçekleşebilmesi için ortamda gaz yangınlarında %12, katı ve sıvı maddelerin yangınlarında %16 üzerinde oksijen bulunmalıdır.
önemli etkendir. Çünkü günlük hayatta yanıcı madde ve oksijen teması sürekli vardır. Ancak yanmayı başlatacak etken ısıdır. Yanmanın başlayabilmesi için sıcaklığın yanıcı maddelerin tutuşma sıcaklığına ulaşması gerekir.
şartları ısısında hava oksijeni ile yapmış olduğu tutuşma olayıdır. Yanmanın başlaması için ortam ısısı yeterli olmaktadır. Örnek: Yağlı bez parçalarının tutuşması, beyaz fosfor’un hava ile temas ederek yanması.
konuluyor ve üzerine keten yağı dökülüyor. Bir şey kirlenince yağlanır. Bu yağ dökülerek bu taklit ediliyor. Bu kovaya ısısını ölçmek için de bir cihaz takılıyor. Başlangıçta 42 derece. 3 saat beklendikten sonra ısı 178 dereceye çıkıyor. Duran yığınlarda ısı artır. Mesela çöp yığınları eşilmezse veya havalandırılmazsa zamanla yanar. Deneyde zamanla bezler kararmaya başlıyor, 4 saat sonra ısısı 212 dereceye çıkıyor ve kenarlarından duman çıkmaya başlıyor. 5 saat sonra ısı 370 derece oluyor ve dumanlar iyice artıyor. 7 saat sonra 431 derecede alevler çıkmaya başlıyor. 8 saat sonunda bezler iyice alevli şekilde yanıyor.
meydana getirdiği hızlı yanma reaksiyonudur. Benzin buharlarının ısı kaynağı ile birleştiğinde verdiği reaksiyon. Bir alev dili meydana gelir ve basınç 1 Bar civarındadır. Patlama ise gazların veya kolay buharlaşan sıvıların patlama limiti oranları içinde oksijen ile birleştiklerinde ısı kaynağı ile yaptığı ani yanma reaksiyonudur. Örnek: LPG patlaması. Basınç 7–10 Bar arasındadır.
hakkında bilgi sahibi olunmaması ◈ Yangın önlemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olunmaması (çatıda, kolay ve çabuk tutuşabilecek malzemelerin muhafaza edilmesi gibi). Yangın Sebepleri Bilgisizlik
güvenlik önlemlerinin zaman içerisinde uygun olmayan şekilde değiştirilmesi, ◈Elektrik tesisat ve sigortalarının yeterli düzeyde yapılmaması, Yangın Sebepleri Tedbirsizlik
bitişiğinde bulunan bina veya araçlara sirayet etmesi sonucu yangının yayılmasına sirayet (sıçrama) denir. Yangın Sebepleri Sirayet 4.katta buzdolabı sebebiyle çıkan yangın (Londra)
arasındadır. Örnek: 17 Ağustos depreminde Tüpraş Rafinerisi’nde ve 12 Kasım Düzce depreminde Düzce’de çok sayıda binada deprem sonrası çıkan yangınlar örnek gösterilebilir. Yangın Sebepleri Tabiat Olayları
kumaş, tahta, kauçuk, plastik gibi kül bırakan madde.oluşan sıradan yanıcılar ) “B” SINIFI YANGIN Yanıcı Sıvı Yangınlarıdır. (Yağlar, benzin, mazot, mutfak yağı, boya, tiner ve diğer yanıcı, parlayıcı, patlayıcı sıvılar. ) “C” SINIFI YANGIN Yanıcı Gaz Yangınlarıdır. (Elektrik Yangınları da “Kablo, sigorta kutuları, motorlar, elektrikli alet ve gereçler v.b.” bu sınıf içinde değerlendirilir. ) “D” SINIFI YANGIN Yanıcı Metal Yangınlarıdır. (Alüminyum, magnezyum ve titanyum )
yangınlarda, yanan maddelerin kimyasal yapısına bağlı olarak çok yoğun karbon monoksit ve benzeri yanıcı, boğucu ve zehirleyici gazlar açığa çıkar. •Rulo kumaş, saman balyası, rulo kağıt, üst üste istiflenmiş malzemeler ve kömürde olduğu gibi içten yanma riski mevcuttur. A
geçip hava ile belli bir oranda karıştıktan sonra yanabilir. 1 lt benzinin buhar haline geçmesiyle 30 lt yanıcı buhar elde edilmektedir. Akaryakıt buharları zehirlidir ve havadan 300 kat daha ağırdır. Akaryakıt buharlarının yanmaya başlamaları için açık alev veya ateş ile temas etmesine gerek yoktur. Yanma noktalarına kadar ısınmaları veya bu noktaya kadar ısınmış bir cisim ile temas etmeleri alevlenmeleri için yeterlidir.
hayli fazladır. Bu gruptaki gazların oksijenle temasları çok küçük oranlarda olmalıdır. Aksi halde patlama ve parlama şeklinde büyük yangınlara sebep olurlar. Patlama ve parlama sırasında oluşan yüksek basınç, ısı ve alev yangının kısa sürede kızla büyümesine neden olur.
hafif olduğu için tavana çıkar. Gaz kaçakları ve sızıntılarında kesinlikle ateş kullanılmaz. Kaçağın veya sızıntının meydana geldiği ortam havalandırılır.
ve daha sonra üst üste toplanarak basınç altında kalmaları sonucunda yağın ve kırıntıların ısınmasıyla meydana gelir. Korlu yangınlardır, alev oluşturmazlar. Ortalama 2000– 2500 °C derecede olduğu için D sınıfı yangınlara karşı su, CO2, KKT kullanılmaz. Yüksek ısıdan dolayı bu maddeler başka reaksiyonlara neden olurlar. 100 °C buharlaşan su, metal yangınlarında kullanılırsa, yüksek ısıdan dolayı hidrojen ve oksijene ayrılır.
yangına müdahale edecekler çok hızlı hareket etmek zorundadır. Kapalı alanlardaki yangında ortalama ısı değeri birinci dakikadan sonra hızla artar. Isı 5 dakika sonra 555 ºC’ ye ulaşırken alevler ortamı tamamen kaplar. Yangın Tehlikeleri Büyüme Hızı
ve her an kullanıma hazır tutulmalı. • Acil çıkışlar ve yangın merdivenleri her zaman açık olmalı. • Yangın dolaplarında hortumlar takılı ve kullanıma hazır, sulu sistemde de her zaman basınçlı su bulunmalı. • Yangın söndürme tüpleri kaçış yollarında, dirsek hizasında kolayca alınabilecek şekilde asılmalı. • Yangın yerinde saniyelerle yarışıldığı hiçbir zaman unutulmamalıdır. Yangın Tehlikeleri Büyüme Hızı
m² büyüklüğünde ve içerisinde oturma grubu, masa, sandalye, halı, televizyon gibi eşyalar bulunan bir odada çıkan yangında, sıcaklık beş dakikada º 555 C’ ye çıkmıştır. Yangın Tehlikeleri Yüksek Sıcaklık
organlarda iç kanamalar oluşabilir. Kalbin ritmik temposu bozulur. Aşırı su kaybı, solunum sıkışması ve solunum zorluğu çeken yaralı, bunların sonucu hayatını kaybeder. Yangın Tehlikeleri Yüksek Sıcaklık
kaynaklanmaktadır. Zehirlenme çoğunlukla soluma, nadiren de deriden soğurma yoluyla meydana gelmektedir. Zehirli gazlar tesirlerine göre üçe ayrılır; • Birinci Grup Gazlar • İkinci Grup Gazlar • Üçüncü Grup Gazlar Yangın Tehlikeleri Solunum Tehlikesi
neden olurlar. Oksijenin % 16’nın altında olduğu hava, solunum için yeterli değildir. Böylesi ortamlarda oksijenin dışındaki bütün gazlar bu açıdan boğucu kabul edilir. Yangın Tehlikeleri Solunum Tehlikesi Birinci grup zehirli gazların bulunduğu ortamlara ancak temiz hava solunum cihazları (Hava tüplü) ile girilmelidir.
deriye de zarar verirler. Bunlar asidik ve bazik gazlardır; Yangın Tehlikeleri Solunum Tehlikesi İkinci grup zehirli gazların bulunduğu ortamlara ancak temiz hava solunum cihazları (Hava tüplü) ile girilmelidir.
Karbon Monoksit (CO): Hemen her yangında ortaya çıkar ve kan zehiri olarak da bilinir. Akciğerlerden hücrelere oksijen taşıyan hemoglobinle birleşerek, karboksi hemoglobin kompleksini oluşturur. Böylece kandaki oksijen taşıyıcı yok edilir. CO zehirlenmesi sonucu kandaki hemoglobinin 2/3 ‘ünde dönüşüm olmuşsa, artık kazazedeye saf oksijen vermenin bile hiç bir faydası olmayacaktır. Hidrojen Siyanür (HCN) Kükürt Karbonat (CS2) Sinir sistemi Hidrojen Sülfür (H2S) Sinir sistemi Yangın Tehlikeleri Solunum Tehlikesi
karşılaşabiliriz; 1. Fiziksel Patlama 2. Kimyasal Patlama Fiziksel patlamalar; yangın yerinde, içersinde yanıcı gaz olsun veya olmasın bütün basınçlı kaplar fiziksel patlama tehlikesi oluştururlar. Yangın söndürme tüpleri, deodorantlar, düdüklü tencere ve LPG tüpleri içlerindeki gazın artan sıcaklıkla genleşmesi sonucu, çeperlerin taşıyabileceği basıncı aştığında, en zayıf yerinden genellikle ısındığı taraftan patlarlar.
alt ve üst patlama sınırları vardır. Kapalı hacimde var olan veya açığa çıkan yanıcı gazların konsantrasyonu, patlama sınırına ulaştığında en ufak bir kıvılcımla bile patlar. Meydana gelen bu patlamaya ‘oda patlaması’ denir.
karşı karşıya kalınan bir durumdur. Çökme olayının nedeni daha çok, kullanılan yapı malzemesi ve yapı cinsine bağlıdır. Çökme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan kişiler derhal alanı terk etmelidir.
kişiyi tehdit eden en büyük tehlikelerden biridir. Yangına müdahalede en büyük silah sudur ve su da elektriği iletir. Dolayısıyla su sıkarken çarpılma ve ayrıca dokunarak çarpılma tehlikesi hayli yüksektir. Elektrik kurumu tarafından aksi belirtilmedikçe tüm teller ve metal kısımlar elektrikli olarak kabul edilmelidir. Sarkan kablo, metal gaz, su ve kalorifer boruları ile demir çitlerden uzak durulmalıdır.
Tehlikeli kimyasal maddelerin çoğunluğunu tahriş edici kimyasal maddeler oluşturur. Hidroklorik Asit (HCl), Nitrik Asit (HNO3), Formik Asit (HCOOH), Asetik Asit (CH3COOH), Propiyonik Asit (CH3CH2COOH), Klor (Cl2), Amonyak (NH3), Aminler (R-NH2), Hidrazin (H2N-NH2), Azotdioksit (NO2), Azot Monoksit (N2O), Kükürtdioksit (SO2) bu gazlar arasında yer almaktadır.
B (sıvı) ve C (gaz) sınıfı yangınlarda kullanılır. • Yüzeysel kor yangınları ve alevli yangınları kolayca söndürür. • Mono amonyum fosfat (MAP) veya Amonyum sülfat içerir. • Katı madde yüzeyinde eriyerek tabaka oluşturur. Ayırma etkisi ile kısmen boğma ve soğutma yapar. En önemli etkisi engelleme yapmasıdır. • B (sıvı) sınıfı yangınlarda sürekli toz bulutu olarak, A (katı) sınıfı yangınlarda aralıklarla kontrollü olarak işlenmelidir. • Alçak gerilimdeki elektrik kaynaklı yangınlarda uygun mesafede müdahalede kullanılabilir.
Düşey ve yatay yüzeylere yapışabilir. • Yanan sıvının üzerinde bir örtü vazifesi görerek havanın içeri girmesini, parlayabilen gazların dışarı çıkmasını önler. Bu özelliklerini uzun süre devam ettirebilir. • Küçük kabarcıklardan meydana gelen kararlı bir kütledir.
halde doldurulur. • Alçak basınçlı tanklarda ise -18 ºC de normal basınçta depolanır. • 1 lt sıvı CO2 500 lt gaz haline dönüşür. • Boğma etkisi ile yangını söndürür. Kapalı hacimlerde % 30 konsantrasyon gerekir. • Yangın söndürme cihazı veya otomatik sistem söndürme gazı olarak kullanılırlar. • Kısmen soğutma kısmen de engelleme etkisi vardır.
◈Ekip amirinin talimatlarına göre hareket etmek, ◈Yangın ihbarı alındığında; hemen yangına müdahale etmek, başka katta ise acil durum toplanma alanında toplanarak ekip amirinin talimatını beklemek, ◈Yangınla mücadele etmek, destek vermek, ◈Mücadelede öncelikle kendi güvenliğini gözetmek, güvensiz bir durum gördüğünde ekip amirine bilgi vermek, ◈Yangınla mücadelede araç gereçleri en etkin şekilde kullanmakla görevlidir. Yangın Mücadele
◈Acil müdahale ekipmanlarını (ilkyardım çantası, sedye) alarak acil durumun olduğu bölgeye gitmek, ◈Yaralılara ilk müdahaleyi yapmak ve en yakın sağlık kuruluşlarına sevk edilmesini sağlamak, ◈Dışarıdan gelecek sağlık ekiplerine yaralıların durumları hakkında ilk bilgileri vermek, ◈Ölenlerin kimlik tespitlerini yapmak, gerekli yerlere bildirmek, ◈Acil durum koordinatörünün verdiği talimatlar doğrultusunda çalışmak. İlkyardım Ekibi
emniyetli bir yere taşınmasından sorumlu ekiptir. ◈Kişileri kurtarmak ve güvenli bir bölgeye götürülmesini sağlamak, ◈Kişilerin ardından belirlenen kurtarma öncelik sırasına göre işletmenin malzeme ve/veya belgelerini hasar görmeden kurtarmak ve kurtarılan malzeme ve/veya belgelerin uygun bir yere taşınmasını sağlamakla görevlidirler. Arama/Kurtarma
◈Acil durum meydana geldiğinde, acil durumun niteliğine göre, sorumluluk alanındaki personeli sakinleştirmek,1 kişi önde diğeri en arkada olacak şekilde, tahliyeyi gerçekleştirmekle görevlidirler. ◈Aynı zamanda kurtarılan malzemelerin emniyetli bölgede toplanması ve yağmalanmaması için koruma önlemleri alırlar. ◈Yangın durumunda, tahliye edilen katın kapılarını kapatmak, ◈Toplanma alanında kendi bölümünün sayımını yapmak, ◈Sayım sonuçlarını Toplanma Alanı Sorumlusuna veya Acil Durum Ekip Liderine iletmekle görevli ekiptir. Koruma/Tahliye
ise otoyol güzergâhı), • Yapının hangi katının yandığı (Bodrum, zemin ya da üst katlar), • Yapının ya da araçta mahsur kalanların olup olmadığı, • Yapının kat sayısı (Yüksekliği), • Yapının kullanım amacı ( Apartman, Okul, Büro, Sinema vs.), • Yapının hangi sınıf yapı olduğu (ahşap, betonarme) • Biliniyorsa yangının çıkış nedeni ( Örnek: Gaz parlaması, patlama ), • Ad ve soyadı, • İhbarın verildiği telefon numarası hızlı ve anlaşılır bir şekilde söylenmelidir.